İnsan ömrü uzadı, yaşam standardı geçmiş yüzyıla göre çok yükseldi. Geçmiş yüzyıllarda bilinmeyen bir kavram, ‘’STRES’’ kavramı günlük yaşantımızda çok kullandığımız kelimelerden biri oldu. Hatta 7 yasında çocuk bile, ‘’ Stres yaşıyorum’’ diyebiliyor. Yaşam standardı yükseldikçe, insanlar daha zengin ve daha bilgili oluyorlar, fakat daha rahat olamıyorlar.
Stresi kontrol etmenin ilk adımı onu tanımak, sonra anlamak ve korunmaktır. Stresin yolaçtığı belirtilerden, yakınmalardan kurtulmak, stresle başetmek bilgilenmeyle olur ancak.
Stres sözcüğü Latince ‘’estrictia’’ fiilinden türetilmiştir. Sözlüklerde fiil olarak, baskı yapmak, bastırmak, yüklemek, zorlamak; isim olarak, baskı, basınç, güç, yük, zarar, zor karşılığı kullanılıyor. Stresin Türkçe karşılığı olan ‘’Yüklenme ve zorlama’’ sözcuklarını kullanabiliriz.
Başlangıç olarak, her tür stres kötü değildir. Aslında, bazı küçük zorluklar olmasa hayatımız ne kadar tekdüze ve sıkıcı olurdu. Bu sağlıklı ve normal bir durumdur; bizi mutlu kılar ve motive eder. Psikoloji bunu ‘pozitif stres’ olarak adlandırır. ‘Negatif stres’i ise, üzerimizde çok fazla baskı hissettiğimiz ve bunların üstesinden gelemeyeceğimizi düşündüğümüz zamanlarda yaşarız. Stres günlük yaşamımızın bir parçasıdır. Gerilim veya panik şeklinde yüksek düzeylerde gerçekleşmesi şart değildir. Günlük endişeler, zamanın baskısı, ve günlük yaşamın bizden istediği herşey stres yaratabilir.
Günlük hayatta stressiz bir yaşam sürdürmek imkansız olmakla birlikte zararlı ölçüdeki stres düzeyini en aza indirmek mümkündür. İş, aile ve yakın çevredeki sorunlar ve yoğunluk nedeniyle hemen herkes stres tepkileri gösterir. Stres karşısında insan organizması savaş ya da kaç tepkilerinden birini gösterecektir. İnsan organizması eğer stresli durumla baş edebilecekse savaşma ve mücadele etme yöntemini kullanır, eğer başedemeyeceği bir durumla karşikarşıyaysa bu kez de kaçma yöntemini kullanacaktır. Savaş ya da kaç tepkilerinin her ikisinde de insan vücudu savunmaya geçtiği için vücudun hormonel dengesinde değişiklikler meydana gelir. Buna bağlı olarak da stres belirtileri ortaya çıkar.
Kendimizin stres altında olup olmadığımızı aşağadaki belirtiden anlayabiliriz.
• Saldırganlık
• Sıkıntı, gerilim hali
• Sınırlılık
• Neşesizleşme, durgunlaşma, çokkünlük hali
• Dinlenmeyle geçmeyen yorgunluk
• Unutkanlık
• Korkulu rüyalar
• Kendini küçük görme, yanlızlık isteği
Organik açıklaması olmayan:
§ Ağız kuruluğu
§ Vücutta uyuşukluk, karıncılanma hissi
§ Sebepsiz çarpıntı
§ Baş ağrıları, baş dönmeleri
§ Mide bulantısı, kusma, ishal
§ Uyku, iştah bozukluğu
§ Uykuda dış gıcırdatma, konuşma
§ Gürültüye ve sese karşı duyarlılık
Stresi azaltmada yardımcı yollar
ü Hayatınızın tekdüze olmasına izin vermeyin ve hayatınızda değişiklikler
yaparak iki gününüzün birbirine eşit olmasına izin vermeyin.
ü Beslenme ve uyku düzeninize dikkat edin
ü Altından kalkmakta zorlanacağınız sorumluluklar almayın ve gerektiğinde hayır demekten çekinmeyin
ü Egzersize zaman ayırın ve temiz havada yürüyüş yapın
ü Yeni uğraşı alanları belirleyin
ü Sevdikleriniz ve sevdiğiniz ortamlara daha fazla zaman ayırın
ü Günlük sıkıntılardan sizi uzaklaştıracak egzersiz, dua ve ibadete zaman ayırın
İçini dökme ve Stres Danışma
Gergin olan kişi iyi ve ilgili bir kişiye içini dökerek rahatlayabilir. Dinleyecinin güvenilir olması ve konuşmayla, ne olduğu ile ilgilenmesi gerekir. İyi ve güvenilir bir dinleyici aktif dinler, başını sallar, konuşmacıya yardımcı olacak sözler söyler, onu rahatlatır, gerekirse nasihat verir. Nasihat vermek yetenek ve hüner ister.
Negatif stres’i pozitife dönüştürmek dileğiyle..
Esma KÜÇÜK
FACEBOOK YORUMLAR