De arbeidsmarkt is nu vijf kwartalen op rij gespannen. Een gespannen arbeidsmarkt betekent dat de vraag naar arbeid bovengemiddeld is en het beschikbare aanbod relatief laag.
Werkloosheid 3,6 procent
De toename van de spanning in het vierde kwartaal is vooral toe te schrijven aan de lagere werkloosheid. Het aantal werklozen nam af met 18 duizend, aanzienlijk meer dan in het derde kwartaal.
Met 3,6 is het werkloosheidspercentage terug op het laagste niveau van vlak voor het uitbreken van de crisis. Het aantal langdurig werklozen is na 2010 niet meer zo klein geweest en het onbenut arbeidspotentieel daalde tot iets meer dan een miljoen.
Het aantal openstaande vacatures bereikte voor het derde achtereenvolgende kwartaal een record, maar de stijging was de kleinste in vijf jaar tijd (+2 duizend). Ook het aantal banen blijft toenemen. In het vierde kwartaal kwam er 49 duizend bij. Al bijna drie jaar wordt elk kwartaal een nieuw record bereikt.
Opnieuw recordaantal openstaande vacatures
Het aantal openstaande vacatures steeg ook in het vierde kwartaal naar een nieuw record, namelijk 264 duizend. Na het begin van de crisis in 2008 werd een dieptepunt bereikt met 91 duizend vacatures. Sinds het tweede kwartaal van 2018 ligt het aantal hoger dan op het hoogste punt voor de crisis.
Meeste vacatures in de handel
In de meeste bedrijfstakken nam het aantal openstaande vacatures niet of relatief weinig toe. In drie bedrijfstakken daalde het aantal. De meeste vacatures kwamen er het afgelopen kwartaal bij in de zorg (+2 duizend). Ook in de bouw en bij het openbaar bestuur steeg het aantal vacatures licht (+1 duizend). Hoewel de handel de bedrijfstak is met de meeste vacatures (52 duizend), was er in het vierde kwartaal een lichte daling (-1 duizend).
Vergeleken met een jaar eerder waren er aan het einde van het vierde kwartaal 38 duizend meer openstaande vacatures in Nederland. De handel (+8 duizend) en de zorg (+6 duizend) waren de grootste groeiers.
Vacaturegraad licht gedaald
De vacaturegraad daalde in het vierde kwartaal van 31 naar 30. Dit verhoudingsgetal geeft aan hoeveel vacatures er zijn per duizend banen van werknemers. Een jaar geleden was de vacaturegraad nog 27. De hoogste stand, die ruim tien jaar geleden werd gemeten, was 32 vacatures per duizend werknemersbanen.
Al ruim vier jaar is de vacaturegraad elk kwartaal het hoogst in de bedrijfstak informatie en communicatie. Eind december waren er in deze bedrijfstak 61 vacatures op duizend banen, één minder dan aan het einde van het derde kwartaal. Hierna volgt de bouw met 52 vacatures per duizend banen (1 meer) en de horeca met 45 vacatures per duizend banen (4 minder). De vacaturegraad is het laagst in het onderwijs, met 12 vacatures per duizend banen.
Minder ontstane vacatures
Het afgelopen kwartaal ontstonden er 300 duizend nieuwe vacatures en werden er 298 duizend vervuld, 3 duizend meer dan in het derde kwartaal. Niet eerder zijn er in een kwartaal zoveel vacatures vervuld, maar ten opzichte van het vorige kwartaal daalde het aantal nieuwe vacatures met 6 duizend.
Aantal banen blijft toenemen
In het vierde kwartaal van 2018 is het totaal aantal banen met 49 duizend toegenomen tot 10 513 duizend banen van werknemers en zelfstandigen. De groei van het aantal banen ten opzichte van het voorgaande kwartaal komt daarmee op 0,5 procent. In deze cijfers zijn alle banen meegeteld, van werknemers en zelfstandigen, voltijd en deeltijd.
In een jaar tijd zijn er nu 218 duizend banen bijgekomen (+2,1 procent). Vanaf het tweede kwartaal van 2014 zijn er 782 duizend banen bijgekomen (+8,0 procent).
Vooral banengroei bij werknemers
Net als in de laatste jaren, kwam ook in het afgelopen kwartaal de banengroei grotendeels voor rekening van werknemers. Het aantal banen van werknemers steeg in het vierde kwartaal van 2018 met 47 duizend tot 8 404 duizend. Het aantal banen van zelfstandigen nam met 3 duizend toe tot 2 109 duizend.
Grootste stijging banen bij de handel, vervoer en horeca
In de bedrijfstak handel, vervoer en horeca kwamen er in het vierde kwartaal 11 duizend banen bij. Deze bedrijfstak is goed voor een kwart van het totaal aantal banen. Het aantal banen bij de uitzendbureaus groeide met 7 duizend. Dat was minder dan in het voorgaande kwartaal, toen er zowel in de bedrijfstak handel, vervoer en horeca als in de uitzendbranche nog 8 duizend banen bij kwamen.
Daarmee is de groei van de banen in de uitzendbranche de laatste drie kwartalen van 2018 afgenomen. Vanaf het tweede kwartaal van 2014 tot en met het eerste kwartaal van 2018 was de groei in vrijwel elk kwartaal sterker. Inmiddels telt de uitzendbranche 843 duizend werknemersbanen. Dat is 10 procent van alle banen van werknemers.
Andere bedrijfstakken waar het aantal banen aanzienlijk toenam zijn de zakelijke dienstverlening (+7 duizend), cultuur, recreatie en overige diensten (+6 duizend), informatie en communicatie (+5 duizend) en de industrie (+4 duizend). In de financiële dienstverlening houdt het banenverlies aan. In het vierde kwartaal gingen daar 1 duizend banen verloren.
CBS