Hollanda'da Yeni Emeklilik Sistemi

Kısaca yeni emeklilik sistemini:

• AOW (Genel Yaşlılık Yasası) ve emeklilik maaşı sabitliğini koruyarak var olmaya devam edecek
• Yeni sistem dinamik yapıya sahip olacak, emekli maaşları kişisel havuza sahip olacak ve vatandaş online olarak alacağı maaşı ve emeklilik fonundaki gelişmeleri anlık takip edebilecek.
• En 2027 yılında tüm emekli sandıkları yeni sisteme geçmiş olacak
• RVU (Erken Emeklilik Planı) hayataca geçecek, işveren ile işçinin anlaşması durumunda 3 yıl erken emekli olabilecek ve işverene bunun maliyetinin azatılması için düşük vergi ile bu anlaşmayı desteklenecek.
• 50 haftalık izin biriktirme ve bunu erken emeklilik için kullanma hakkının kapsamı 100 hafta olarak genişletiliyor. Yeterli izin günü biriktirenler bunu yaklaşık 2 yıl daha erken emekli olmak için kullanabilecekler.
• 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren katılımcılar bir defaya mahsus olarak emeklilik fonundan bir miktar çekebilirler. Anlaşılır olması için şöyle bir örnek verelim, 50 veya 55 yaşındasınız ve aralıksız bu yaşınıza kadar çalıştınız. Bir ihtiyacınızı karşılamak için fondan bir defaya mahsus bir miktar para çekebilir ve istediğiniz gibi kullanabilirsiniz. Çekeceğiniz miktara göre, emekli olduğunuzda alacağınız aylık azalacaktır.
• Serbest meslek sahipleride yeni emeklilik sistemine dahil olabilecekler.

Tüm emeklilik sistemi değişiyor gibi görünse de çoğu şey sabit kalmaya devam edecek. AOW (Genel Yaşlılık Yasası) ve emeklilik maaşı sabitliğini koruyarak var olmaya devam edecek. Yani emekli olduğunuz ve yaşadığınız süre boyunca bu maaşı almaya devam edeceksiniz. Eğer emekli olamadan önce ölürseniz de mevcut eşiniz veya eski eşiniz ölüm aylığını alacaktır.

Yeni sistem ile değişecek olan bazı durumlardan da bahsedelim. Mesela her ay emekli maaşınıza yatırılan parayı net olarak bileceksiniz. Maaşın miktarı yatırım sonuçlarına da bağlı olduğu için maaşınızda ki artma veya azalma durumlarından da haberdar olacaksınız. Emekli maaşlarınız ekonomi iyi durumda ilerlediği zaman artacağından ya da ekonomi kötüye gittiği zaman azalacağından bu maaşın hızlı bir şekilde düşmemesi için yeni kurallar da eklenecek. Yani emekli maaşınız dinamik bir yapıda olacak. 

Şu anda almış olduğunuz emekli maaşı işvereniniz tarafından size veriliyor ise maalesef ki 2027 yılına kadar bahsedilen sistem sizin için geçerli olmayacak. Çünkü en geç 2027 yılına kadar tüm emeklilik fonlarının yeni sisteme geçmek zorundadirlar. Yasal olarak bazı fonlar daha erken geçiş yapabilirler fakat o zamana kadar yeni sisteme geçilmesi için süre tanındı.
Hükümet, emekli ve yaşlılık aylıları ile ilgili olarak yeni anlaşmalar içeren bir sözleşme akdetmiştir. Bu sözleşme sayesinde daha şeffaf ve kişisel bir sistem oluşması amaçlanmıştır. Bu sözleşmede yer alan bazı anlaşmaları beraber inceleyelim. Mesela devlet emeklilik yaşının daha yavaş yükselmesi, ağır işi olanların erken emeklilik konusunda yeni düzenlemeleri, emeklilikte herkes için ekstra seçim hakkı oluşması, ölüm sonrası aylığının daha iyi olması, serbest meslek sahipleri için zorunlu maluliyet sigortası gibi değişiklerden bahsetmekteyiz. 

Demografi, ekonomi ve işgücü piyasası farklı şeylerdir. Son yıllarda emeklilerin sayısı çalışan insan sayısından fazla. Artık insanlar işveren için çalışmamaya başladı. Daha sık iş değiştirmeyi hatta kendi işlerini kurmayı tercih ediyorlar.

2020 ve 2021 yılında devlet emeklilik yaşı 66 yıl 4 ay olarak belirlenmişti. 2022 yılında ise devlet emeklilik yaşı 3 ay artacağı vurgulanmıştı ki 2024 yılında 67 yaşa kadar çıkacağı belirtiliyor. Yani bu demek oluyor ki devlet emeklilik yaşı da yükseliyor.
2025 yılından itibaren devlet emeklilik yaşında bir yıllık artmalar olmayacak, sadece sekiz aylık artışlar gerçekleşecek.

2021 yılından 2025 yılına kadar çalışan ve işverenler erken emeklilik konusunda anlaşma yapabilirler. RVU (Erken Emeklilik Planları) üzerindeki vergiyi Hükümet’te geçici olarak hafifleterek bu anlaşmayı desteklemektedir. İşverenler, çalışanları için erken emeklilik durumunda RVU vergisi uygulamadan, devlet emeklilik yaşından üç yıl öncesine kadar yılda yaklaşık 22.000 euroluk bir yardımda bulunabilirler. Bu durumda erken emeklilik için bir avantaj sağlamış olur.
2021 yılı itibari ile birikim izni için mali kapsam maksimum 50 haftadan maksimum 100 haftaya çıkarılmıştı. Çalışanlar, işverenleri ile karşılıklı istişareleri sonucu ek izinlerini erken emeklilik, ücretli izin veya yeniden eğitim için kullanıp kullanamayacaklarını da belirleyebilirler.

Emeklilik sözleşmeleri katılımcılara ek bir seçenek hakkı sunar. Tüm emeklilik sağlayıcıları bunu sunmak zorundadırlar. Katılımcılar ise tek seferde bir miktar ödeme alabilirler.
1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren katılımcılar bir defaya mahsus olarak maaşlarından erkenden bir miktar çekebilirler. Fakat bunu yaparlar ise kalan emeklilik ödeneği ömür boyu daha düşük olacaktır. Bu nedenle bazı koşullar geçerlidir. Bu koşullar mesela miktarın emeklilik aylığının en fazla yüzde onu kadar olması, tutarın yalnızca emeklilik tarihinde çekilebilir olması ve yüksek ya da düşük emekli maaşı ile istiflemenin mümkün olmaması koşullarıdır.

Bazı insanlar için emeklilik varlığından erkenden bir defaya mahsus bir miktar almak, emekliliğin ardından yapılacak daha yüksek ödemelerden cazip olabilir. Çünkü erkenden seyahat etmek, kendi evini yenilemek, borçları ödemek veya bakım tesisleri düzenlemek isteyebilir insanlar.

Emeklilik tarihinden sonra çiftlerden birisi ölür ise emeklilik aylığı kesilir. Dul aylığı ise genellikle daha sonra başlar. Genel olarak dul aylığı için daha iyi kurallar gelecek. 
Yenilikler yetim çocukların durumunu iyi anlamda değiştirecek tedbirleri de içeriyor. Artık kanunda yetim aylığını alabilmek için son yaş 25 olacaktır. Tüm emeklilik planlarında ise bu son yaş olan 25 yaşa bağlı kalınmalıdır. Yetim ağlığı için maksimum miktar ise katılımcının maaşının yüzde yirmisidir. 

İlerleye zamanlarda sadece bir tip ortak emeklilik olacak. Yeni ortağın emekli maaşı risk sigortası ile sigortalanmış olacak. Kişi emeklilik planının katılımcısıyken ölen kişinin eşinin bir yardım aldığı anlamına gelir. Yani üye olmak, birisinin bir emeklilik planına para ödediği anlamına gelir. Bu durumda eş aylığı için maaşın en fazla yüzde ellisi oranında sigorta yapılabilir. Sonuç olarak da katılımcılara partnerin ölüm durumunda ne kadar alacığını netleştirme durumu olur.

Artık eşin emekli maaşı bir hizmette çalışılan yıl sayısına bağlı olmayacak. Maaşın maksimum yüzde ellisi her zaman sigortalı olacaktır.

Ulusak Hükümet, tüm serbest meslek sahiplerinin iş göremezliğe karşı zorunlu olarak sigortalanmasını istemektedir. Hükümet bunu sosyal ortaklardan gelen bir teklifle başarmak istiyor. Serbest meslek sahipleri için sigorta yaptırma zorunluluğu ile tüm çalışan insanlar yakında iş göremezliğin sonuçlarına karşı korunacaktır. Zorunlu sigorta ayrıca toplum için maliyetleri ve riskleri azaltır.

Şimdilik çalışanı olmayan serbest meslek sahipleri için zorunlu bir emeklilik olanı olmayacaktır. Ancak hükümet, serbest meslek sahiplerinin çalıştıkları sektörde veya şirkette gönüllü olarak emeklilik sistemine nasıl katılabileceklerini inceleyecek.

©TURKINFO.nl