Apple Sayesinde Çin, ABD ve Avrupa'yı Teknolojide Geride Bıraktı

Apple Sayesinde Çin Bizi Teknolojide Geçebildi

Shenzhen'deki bir Çin Yapay Zeka ve Robotik Enstitüsü'nün direktörü Liu Shaoshan, "Son on yılda bu alandaki farkı ne kadar hızlı kapattığımız beni şaşırtıyor," diyor.

Peki Çin'in bu başarısında kritik rol oynayan faktör neydi? Financial Times gazetecisi Patrick McGee'ye göre cevap: Amerikan teknoloji devi Apple. McGee’nin Apple in China adlı kitabına göre, Apple milyonlarca Çinliyi fabrikalarında çalışmak üzere eğitti ve tedarik zincirine yüz milyarlarca dolar yatırım yaptı. Bu sayede Çin, yalnızca teknoloji alanında değil, birçok sektörde avantaj kazandı.

McGee bu konuda şunları söylüyor: “Tesla, Çin'de üretilen elektrikli araçların ne kadar sağlam ve verimli üretildiğine şaşkınlıkla bakıyor.”

Apple’ın Çin Hamlesi

Çin’in ekonomik yükselişini durdurmak için son yıllarda ABD ve Avrupa Birliği ithalat vergilerini artırsa da, Çin’in çoktan öne geçtiği gerçeğiyle yüzleşmek zaman aldı. Çin'in atağa geçişi ise 2000’li yılların başına dayanıyor.

O dönemde Apple, tıpkı birçok Batılı şirket gibi, maliyetleri azaltmak adına üretimin büyük bölümünü Çin’e kaydırdı. McGee’ye göre, “1999’da Çin’de üretilen tek bir Apple ürünü bile yokken, 2009’da neredeyse tamamı Çin’de üretilmeye başlanmıştı.”

Apple, 2008 yılından bu yana yaklaşık 28 milyon Çinliyi eğitti. 2015’te Apple, Çin’deki fabrikalara yılda 55 milyar dolar yatırım yapıyordu. Bu, başka hiçbir ülkenin şirketlerinde görülmemiş büyüklükteydi.

Apple ürünlerinin üretildiği en büyük fabrikada yüz binlerce kişi çalışıyor. Çalışma koşulları zor, saatler uzun ama üretim son derece hızlı ve maliyet düşük.

Çinli Şirketler Apple’dan Öğrendi

Apple’ın üretim verimliliği, Foxconn gibi firmalara yüksek kaliteli iMac ve iPhone’ları üretmeyi öğreten devrimsel bir üretim sistemine dayanıyordu. Aynı zamanda Çin hükümeti, bu firmaların sadece Apple'a bağlı kalmasını istemedi. Böylece bu şirketler, Apple’dan öğrendiklerini Çinli diğer firmalarla da uygulamaya başladı.

McGee, “Xiaomi, Oppo, Vivo ve Huawei gibi firmalar 2010 öncesinde akıllı telefon pazarında yoktu. Ancak Apple onların tüm tedarikçilerini eğitti. Bugün bu Çinli firmalar dünya pazarının %55’ine sahip. Apple’ın payı ise %20,” diyor.

Teknoloji uzmanı Liu da Apple’ın Çin’e yaptığı sermaye yatırımlarının kritik olduğunu belirtiyor: “İlk etapta bilgi transferi sınırlıydı, ancak sonrasında Çin’in teknoloji pazarı Apple’ın dev yatırımlarından büyük ölçüde fayda sağladı.”

Kazanan Kim?

Ancak Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Apple’ın devasa kârlarına rağmen Çin’in yeterince kazanç sağlamadığını düşünüyordu. Bu nedenle Apple’dan, Çinli kullanıcıların verilerini ABD yerine Çin’de saklaması gibi tavizler alındı.

Diğer yandan ABD de Apple üzerindeki baskısını artırdı. Washington, üretimin bir kısmını ABD’ye geri çekmeye çalışıyor. Ancak McGee’ye göre, Apple Çin ekonomisine fazlasıyla entegre olmuş durumda: “Apple bu ilişkiye ne kadar derinlemesine bağlanırsa, çıkış yolu o kadar zorlaşır.”

Liu ise daha net konuşuyor: “Apple ürünlerindeki neredeyse tüm parçalar Çin’den geliyor. Şimdi her şeyi buradan almak mı istiyorsunuz? Bu mümkün değil. Çin, dünyanın fabrikası. O fabrikayı geri almak on yıllar alır. Bu öyle kolay bir süreç değil.”

Apple’ın, Başkan Donald Trump’ın baskısıyla Teksas’ta açtığı fabrika ise tam bir "fiyasko" olarak tanımlanıyor. McGee’ye göre: “Bazı mühendisler, yalnızca Çin’den işçi getirerek üretim yapabildiklerini kabul etti. Bizde bu beceriye sahip iş gücü yoktu.”

Çin’in Uzun Vadeli Planı

Sonuç olarak McGee, ABD’nin teknoloji yarışını –en azından şimdilik– Çin’e kaybettiğini savunuyor. Apple’ın akıllı telefon teknolojisi sayesinde Çin, elektrikli araç gibi birçok alanda da büyük ilerleme kaydetti. “Elektrikli bir araç, aslında tekerlekli bir akıllı telefondur. Tesla, Çin’in araç üretimindeki verimliliğine hayranlıkla bakıyor.”

Yüksek teknoloji alanında, yapay zekâ ve çip üretiminde Çin henüz lider olmasa da, Liu bunun da zaman meselesi olduğunu söylüyor: “Bu teknolojileri yeterince geliştirir geliştirmez, o sektörlerde de lider olacağız.”

McGee ise şu yorumla bitiriyor: “Çin’i acımasız, otoriter bir devlet olarak görüyorum. Ama aynı zamanda son derece etkili bir kapitalizm biçimi geliştirdikleri gerçeğini de teslim etmek gerekiyor. Apple kısa vadeli kâr peşindeydi, Çin ise uzun vadeli düşündü.”
©TURKİNFO.NL