Avrupa, Savunmasını Güçlendirirken Türkiye Olmadan Yapabilir mi?

Avrupa, Savunmasını Güçlendirirken Türkiye Olmadan Yapabilir mi?

Bu toplantılarda Türkiye'nin olası rolü de gündeme gelebilir. Türkiye, büyük bir NATO ülkesi olmasına rağmen Avrupa Birliği üyesi değil. Bu nedenle, Türkiye'nin daha yoğun bir askeri iş birliği karşılığında bazı beklentileri olabilir.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kısa süre önce yaptığı bir konuşmada, "Türkiye olmadan güvenli bir Avrupa düşünülemez" ifadelerini kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de Avrupa liderlerine Türkiye ile ilişkileri yeniden güçlendirme çağrısında bulunarak bu görüşü destekledi. Avrupa, artan Rus tehdidine karşı koymak istiyorsa, Türkiye'yi göz ardı edemez.

Avrupa'da gerginlikler artarken ve Amerika Birleşik Devletleri eski Başkanı Donald Trump'ın izlediği çizgiyle öngörülemez bir aktör haline gelmişken, Türkiye'nin sürece dahil edilmesi kaçınılmaz görünüyor. Savunma uzmanı Sinan Ülgen, "Bu iş birliğinin neden kötü bir fikir olabileceğine dair hiçbir gerekçe göremiyorum" diyor. "Türkiye, NATO içinde ABD'den sonra en büyük orduya sahip. Terörle mücadele ve Suriye ile Irak’taki askeri operasyonlar sayesinde, savaş deneyimine sahip büyük bir hazır kuvvet barındırıyor."

Ülgen ayrıca Türkiye'nin gelişmiş savunma sanayisine dikkat çekiyor: "Türkiye silah, mühimmat ve silahlı insansız hava araçları üretiyor. Geleneksel olarak savunma harcamalarına ciddi yatırım yapıyor ve Avrupa savunmasına güçlü katkılar sağlayabilir."

"İş Birliği Kaçınılmaz"

Ülgen, zamanın daraldığını vurguluyor: "Trump sonrası dönemde Amerikan desteği belirsiz hale geldi. Ayrıca gelecekte Rusya'nın saldırgan tutumlarının tekrar etmeyeceğine dair bir garanti yok. Avrupa, Türkiye'yi Avrupa savunma yapılarının bir parçası haline getirerek akıllıca bir adım atmış olur."

ABD merkezli Brookings Enstitüsü’nden analist Aslı Aydıntaşbaş da Türkiye ile bir tür iş birliğinin kaçınılmaz olduğunu düşünüyor. Özellikle Avrupa’nın savaş ekonomisine geçmek zorunda kalabileceği bir senaryoda bu iş birliği daha da önem kazanıyor. "Avrupa ülkeleri, silah üretim kapasitesi açısından yetersiz. Ancak Türkiye bu kapasiteye sahip. Bu sayede Avrupa, silah üretimini hızlıca artırabilir."

Ancak böyle bir askeri iş birliği bazı çelişkileri de beraberinde getiriyor. Türkiye ile AB arasındaki ilişkiler son yıllarda oldukça soğumuş durumda. Kıbrıs ve Doğu Akdeniz’deki doğalgaz aramaları gibi konuların yanı sıra, AB ülkeleri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın otoriter yönetim tarzını, insan hakları ihlallerini ve muhalefete yönelik baskılarını sıklıkla eleştiriyor. Bu sebeplerle Türkiye’nin AB üyelik süreci uzun süredir askıya alınmış durumda.

Tahıl Anlaşması ve Diplomatik Rol

Aydıntaşbaş’a göre, Ukrayna savaşı bu sorunları bir süreliğine geri plana itti. "Avrupa, Türkiye’yi Rusya veya Çin’e kaptırmak istemiyor. Türkiye’yi kendi safında tutmak istiyor." Türkiye’nin Ukrayna savaşındaki arabulucu rolü de bu denklemde önemli. Türkiye, Ukrayna’yı desteklese de Rusya ile ilişkilerini kesmeyen ender NATO ülkelerinden biri. Bu sayede 2022 yılında tahıl koridoru anlaşması sağlanabilmişti. Perşembe günü Türkiye’nin, Rusya ile Ukrayna arasında ateşkes görüşmelerine aracılık etmesi de muhtemel.

Mart ayında İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması sonrası AB’den gelen sessiz tepkiler ise dikkat çekiciydi. İmamoğlu yolsuzlukla suçlanıyor ve hâlâ cezaevinde. Bu durum, muhalefet cephesinde büyük tepkiye yol açtı ve geniş çaplı protestolara neden oldu. Analistlere göre, İmamoğlu’nun tutuklanması Erdoğan’a olan halk desteğini azaltmış olabilir.

Bu nedenle bu gelişmeler Erdoğan için stratejik bir fırsat niteliğinde. Aydıntaşbaş, "Bu sadece dış imajı için değil, iç politika açısından da olumlu. Türk halkı liderlerinin uluslararası sahnede aktif rol oynamasını sever. Bu, prestij meselesi. Türkiye’nin büyüklüğünün ve etkisinin yeniden inşa edilmesi olarak görülüyor" diyor.

Vizesiz Seyahat ve Ekonomik Talepler

Cumhurbaşkanı Erdoğan, askeri iş birliğinin karşılıksız olmayacağını da açıkça ifade etti. Aydıntaşbaş’a göre Erdoğan, Türkiye’nin Avrupa’daki izolasyonuna son verilmesini istiyor. "Avrupa şehirlerinde yeniden davet görmek istiyor."

Ayrıca ekonomik ilişkilerin yeniden canlandırılmasını talep edebilir. "Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve Türk vatandaşlarına vizesiz seyahat hakkı gibi somut taleplerle masaya oturabilir."
©TURKİNFO.NL