İlk Büyük Direniş: Haiti Devrimi
Dünya genelinde yüzyıllar boyunca milyonlarca insanın zorla çalıştırıldığı, özgürlüklerinden mahrum bırakıldığı ve insan ticaretine konu edildiği kölelik düzenine karşı ilk büyük ayaklanma, 23 Ağustos 1791’de Karayipler’deki Santo Domingo adasında başladı. Fransız sömürge yönetimine karşı başlatılan mücadele, beş yıl süren çatışmaların ardından Haitililerin hem özgürlüklerini kazanmasını hem de bağımsız bir devlet kurmasını sağladı.
Tarihe “Haiti Devrimi” olarak geçen bu süreç, yalnızca köleliği ortadan kaldıran ilk siyasi yapı olmasıyla değil, aynı zamanda dünya genelindeki kölelik karşıtı hareketlere ilham vermesiyle de önem taşıyor.
UNESCO’dan Uluslararası Anma Günü
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 1998 yılında 23 Ağustos’u “Uluslararası Köle Ticaretinin Anılması ve Köleliğin Kaldırılması Günü” olarak ilan etti. İlk tören Haiti’de, ikinci tören ise 1999’da Senegal’in Goree Adası’nda düzenlendi. Bugün dünyanın farklı ülkelerinde etkinliklerle kölelik tarihine dikkat çekiliyor.
Atlantik Köle Ticareti: “Üçgen Ticaret”
Tarihi kaynaklara göre 25 ila 30 milyon Afrikalı, Atlantik ve Hint Okyanusu üzerinden zorla başka kıtalara taşındı. Avrupa’dan Afrika’ya götürülen silah ve eşyaların karşılığında köleler alınırken, Karayipler ve Amerika kıyılarına taşınan köleler toprak sahiplerine satıldı. Buradan elde edilen şeker, pamuk, kahve ve tütün ürünleri ise yeniden Avrupa’ya gönderildi. Bu döngü, “Üçgen Ticaret” adıyla anıldı.
Fransa, İngiltere, İspanya, Portekiz ve Hollanda bu sistemin başlıca aktörleri arasında yer aldı. Aynı dönemde Hint Okyanusu üzerinden de Komor, Seyseller, Madagaskar ve Mauritius adalarına köle taşındı.
Köleliğin Mirası: Irkçılık ve Ekonomik Sömürü
Kölelik yalnızca ekonomik değil, ideolojik bir düzeni de beraberinde getirdi. Siyahların aşağı, beyazların üstün olduğu inancı, sömürge yasalarına ve toplumlara yansıdı. Haiti Devrimi’nin başarısı ise köleliğe karşı verilen mücadelenin kazanılabileceğini göstererek sonraki yüzyıllarda medeni haklar hareketlerine öncülük etti.
Modern Kölelik: 50 Milyon İnsan Etkileniyor
Resmi olarak tüm dünyada yasaklanmış olsa da kölelik, günümüzde farklı biçimlerde varlığını sürdürüyor. BM verilerine göre, özellikle Afrika’nın bazı bölgelerinde geleneksel kölelik uygulamaları devam ediyor. Uluslararası raporlar, Hindistan, Çin, Pakistan, Nijerya, Endonezya ve Kongo gibi ülkelerde zorla çalıştırma, zorla evlendirme ve insan ticareti gibi pratiklerin yaygın olduğunu ortaya koyuyor.
Bugün yaklaşık 50 milyon insan “modern kölelik” koşullarında yaşıyor. Uzmanlara göre yoksulluk, fırsat eşitsizliği ve adaletsizlikler, klasik köleliğin yerini alan yeni sömürü biçimlerini doğuruyor.
©TURKINFO.NL
Yorumlar
Kalan Karakter: