Rotterdam'da Şeb-i Arus Programı

Hollanda Yunus Emre Enstitüsü tarafından organize edilen gece, Rotterdam Zuidplein Tiyatro salonunda, 19 aralık 2013 tarihinde gerçekleştirildi. Hollanda Lahey Büyülelçiliği Maslahat Güzarı Kurtuluş Aykan, Rotterdam Başkonsolosu Togan Oral, Milletvekilleri Selçuk Öztürk ve Tunahan Kuzu´nun yanısıra, Hollanda´da aktif Rotterdam İslam Üniversitesi ve Avrupa İslam Üniversitesi yöneticileri, akdemisyenler, Hollanda Türk İşadamları Derneği Başkanı Hikmet Gürcüoğlu ve Hollanda Genç İşadamları Federasyonu Genel Sekreteri Vecih Er de katıldı. Birçok değişik milletten katılımcıların olduğu törene üniversite öğrencilerinin de yoğun ilgi gösterdiği gözlemlendi.

Sunuculuğunu gazeteci Hatice Kurşun´un yaptığı ve iki bölümden oluşan gecenin açılış konuşması Rotterdam başkonsolosu Togan Oral tarafından yapıldı, Togan Oral konuşmasına:"Hz. Mevlana´nın kapısına bir yolcu geliyor, kapıyı çalacak fakat tokmak yok. ´Bilmezmisin ki kalplerin kapısının tokmağa ihtiyacı yoktur. Onlar ancak içerden açılır. Kapı açılır, sen yeter ki vurmayı bil. Nezaman açılır bilemem sen yeter ki vurmayı bil, yeter ki sen o kapıda durmayı bil´, diyerek başladı ve "İşte asırlardır bizlere gönüllerin kapılarının şifrelerini söyleyen o şifrelerin nasıl çözüleceğini anlatan bize değil tüm dünyaya ilham veren bir bilginin, büyük düşünürünün, bir Allah sevdalısını onun felsefesini onun düşüncesini onun hayatını, birazcık olsun yakından tanımak için bu güzel gece düzenlendi´" diyerek konuşmasını bitirdi.

Başkonsolostan sonra kürsüye gelen farklı üç üniversiteden akademisyenler Mevlana Celaleddin Rumi’yi farklı yönleriyle ele aldılar. Utrecht Üniversitesi’nden Tarihçi Timur Eroğluer Mevlana’nın yaşadığı dönemi tarihsel perspektiften ele alan Hollandaca bir sunum yaptı ve şunları söyledi:"Ben konuşmama bu günlerde yapıldığı gibi övgülerle süslemeyeceğim, ve Mevlana’yı tarihi açıdan ve yaşadığı dönemin gerçekleriyle ele alacağım. Onu seven de var ama eleştiren de. Onu bu açılardan, niye sevildiği ve niçin eleştirildiğini anlatmaya çalışacağım. Hz. Mevlana´dan bir Türkçe şiir okuyan Eroğluer, Hz. Mevlana´nın düşüncelerine bazıları tarafından şüphe ile yaklaşılıyor, onun düşüncelerine bunun islamda yeri var mı diye sorgulayanlar bile oluyor dedi. Onu Sosyalistti ve Hümanistti diyenler oluyor. Celaleddin-i Rumi´yi anlamak için onun zamanına gitmemiz lazım. Onun zamanındaki islami grupları, islami düşünceyi ve Tasavvufu iyi anlamamız lazım. Hz. Mevlana´nın babası Bahaeddin Veled de bir Sufi idi ve Afganistan’ın Belch şehrinde yaşıyordu, daha sonraları Akılcı Görüş ve Tasavvuf taraftarları arasındaki mücadeleyi kaybederek Anadolu’ya o zamanki ismi ile Diyar-ı Rum’a göç etti". O zamanlar küçük yaşta olan Mevlana bugünkü Karaman’a daha sonra ise Konya’ya yerleşti. Ölümüne kadar da orada yaşayarak İslam ve tasavvufu buradan yaymaya çalıştı.

Nijmegen Radboud Üniversitesi’nde görevli İslamolog ve tasavvuf uzmanı Prof. Dr. Jan Peters, İslam ve Tasavvuf ilişkisini, Mevlana’nın buradaki konumu ve Batıya etkilerini anlatarak şunları söyledi:" Görüyorum ki aramızda Rotterdam İslam Üniversitesinden de arkadaşlarım var. Burada bulunmak ve sizlere hitap edebilmek, sizlerle bu güzelliği paylaşabilmek benim için gurur kaynağı, sizlere hitap edebildiğimden dolayı çok mutluyum, Hristiyan öğrencilerime İslam mistizmi hakkında bilgiler veryeme çalıştım, çünkü bugünkü Hollanda´da onların da İslam hakkında bilgisi olması lazım. Bazen bir şiirle başlıyorum, şiir şöyle:
‘´Adını çok sık söylüyorum, unutmaktan korktuğum için değil,
dilim sıkça söylediği için, ruhumdasın bir kere, tenimde ve ruhumdasın,
sen, benim kalp çarpıntım, eserlerini gördükçe başka şeyler görmeye ihtiyaç duymuyorum..´’ 900´lü yıllarda yaşamış, bir mistik olan Sumnun´un. Bunun öğrencileri çok şaşırttığını ve çok şaşırtıcı şeyler söylediğini şahit oluyorum. Çünkü onlara göre Müslümanlar Allah´ı bu şekilde sevemezler, onlar sadece kulluk yapmakla ve katı kuralları uygulamakla sorumlular gibi bir algılama var". Mevlana Celaleddin Rumi Allah’a sevgi ile bağlanmayı ve O’na sadece fiziksel ibadetle değil aynı zamanda Aşk ile de bağlanılabileceğini göstermeye çalıştı.

Üçüncü konuşmacı, Leiden Üniversitesi LİAS Enstitüsü Fars Araştırmaları Bölüm Başkanı İran asıllı Dr. Asghar Şeyed Gohrab ise Mevlana’nın edebi yönünü ve yazdıkları şiirleri ve edebi tekniğini irdeleyerek şunları kaydetti:" Hz. Mevlana´yı 700 sene sonra bile anıyor olmamızın sebebi onun herşeyi sadece yazarak kayde geçirmesinden dolayı değil, düşüncelerini pratiğe de geçirmesinden dolayı. Onun ve diğer sufilerin ana mesajı ´sevgi ve sevgili ile bir olma´ idi. En önemli çalışması olan Mesnevi, 26 bin beyitten oluşmaktadır."
Son olarak Mesnevi´yi Hollandaca´ya tercüme eden Abdülvahit van Bommel, Hz. Mevlana´nın bir şiirini hem Hollandaca hem de Türkçe okudu. Şiir sunumu esnasında Konya Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesü Dekanı Prof. Dr. Hüseyin Elmas’a ait tasavvuf, semazenler ve kubbe temalı tablolar Ney taksimi eşliğinde sunuldu.

Birinci bölümün ardından verilen arada katılımcılar Mesnevi’nin yanısıra Mevlana Celaleddin Rumi ve tasavvufla ilgili Türkçe ve Hollandaca kitapları inceleme ve satın alma fırsatı buldular.

Gecenin ikinci bölümünde ise Tevazu Ensemble’nin sunduğu tasavvuf müziği ve sema gösterisi vardı izleyicileri adeta büyüledi. İzleyiciler arasında yer alan Hollandalı sufi Alim Vosteen geceyi şu sözlerle özetledi: ‘Bizler Konya’ya gitmek istemiştik ama olmadı. Ama Yunus Emre Enstitüsü Konya’yı Hollanda’ya getirdi. Mevlana Celaleddin Rumi’yi andığımız bu gecede büyük bir manevi haz yaşadık. Bunun için çok mutluyuz’.

Gece hakkında görüşlerine başvurduğumuz, Yunus Emre Enstitisü Müdürü Remzi Kabadayı bize şunları anlattı: "Yunus Emre Vakfı 2009 yılında faaliyete geçti. Hedefi bu akşam yaptığımız gibi Türkiye´nin kültürünü, geleneksel ve modern sanatlarını, tarihini, edebiyat, müzik ve dansını, yurtdışında bütün dünya milletlerine tanıtmaktır. Bu amaçla Yunus Emre Enstitüsü olarak tek başına ya da ulusal ve uluslararası sanat, kültür ve akademik kurum ve kuruluşlarıyla sergiler, atölye çalışmaları, konferanslar, edebiyat geceleri, bilimsel sohbetler düzenliyoruz. 2012 yılı itibarı ile Yunus Emre Enstitüsü’nü Hollanda´da kurulma çalışmalarını başlattım. Şu anda Amsterdam’da bir kültür merkezi binası bulma konusundaki çalışmaların son aşamasına gelmiş bulunuyoruz. Hedefimiz 2014 yılının ilk üç ayı içerisinde bu çalışmalarımızı somutlaştırmak. Bizler yurtdışındaki kültür sanat faaliyetlerimizi Ankara’daki Genel Merkezimiz ve komşu ülkelerdeki digger Yunus Emre Enstitüleri ile eşgüdüm içerisinde sürdürüyoruz. Hedef kitlemiz Hollanda’da yaşayan 17 milyon insan. Seçkin konuklarımızın da davetli olduğu bu gecede çok farklı milletlerden oluşan bir izleyici kitleye hitap etmeye çalıştık. Şeb-I Arus programımızı başta Hollandalı olmak üzere Türkiye, Balkan ülkelerinden, İtalya, Endonezya, Tayland, Hindistan, Pakistan, Surinam, İran, Irak gibi çok çeşitli ülkelerden ve farklı kültürlerden insanlar vardı. Bu da zaten Mevlana’nın istediği bir şeydi. Biz de barış ve sevgi mesajlarımızla herkese kollarımızı ve gönlümüzü açıyoruz. Böyle bir ortamda da zengin kültürümüzün örneklerini tanıtmaya çalışıyoruz. Bu akşam kapsamlı bir programla Mevlana Celaleddin Rumi’yi anarak 2013 yılının son programını gerçekleştirdik. Bu gecenin gerçekleştirilmesinde bize destek ve katkıda bulunan başta Başkonsolos Togan Oral, konuşmacılarımız, sunucumuz ve Tevazu Ensemle olmak üzere; Turkish Dutch Leadership Society, akademik kuruluşlar Leiden Üniversitesi, Nijmegen Radboud Üniversitesi, Hogeschool Utrecht, Konya Selçuk Üniversitesi, Avrupa İslam Üniversitesi ve Rotterdam İslam Üniversitesi, Sonhaber ve Demet TV gibi partnerlerimize ve tüm katılımcılara şükranlarımızı sunuyorum. Seneye daha farklı ve daha zengin bir programla kültür ve sanatımızı tanıtmaya devam edeceğiz´´.

Gecenin sonunda katkıda bulunan akademisyenlere ve Tevazu Ensemble’nin sanatçılarına çiçekler verildi ve kendilerine katkılarından dolayı teşekkür edildi.