Türkiye'nin kanser haritası çıkarıldı

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Geomatik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Tahsin Yomralıoğlu başkanlığında yürütülen proje ile Doğu Karadeniz Bölgesi´nin kanser haritası çıkarıldı. Prof. Dr. Yomralıoğlu HABERTÜRK TV´ye konuk oldu. Yaptıkları çalışma hakkında bilgiler verdi.

Prof. Dr. Yomralıoğlu Karadeniz Teknik Üniversitesi´nde görevli olduğu 2007´de, 14 öğretim üyesiyle başlattığı projenin 2.5 yılda tamamlandığını dile getirirken, TÜBİTAK´ın desteği ile yapılan proje kapsamında, Doğu Karadeniz Bölgesi´nde kanser vakalarının yaygın olarak hangi bölgelerde görüldüğü ve çevresel koşullara bağlı olarak hangi kanser türleri ile sık karşılaşıldığını canlı yayında açıkladı.

Prof. Dr. Yomralıoğlu, kanserdeki artışın genellikle Çernobil´e bağlandığını söylerken, "Bölgede kansere yönelik verileri veri tabanında tutalım düşüncesinde yola çıkıldı. Birçok hocamızla birlikte bu çalışmayı yürüttük. Rize, Giresun, Artvin, Trabzon gibi illerde çalışmayı yaptık. Mahalle bazında dahi haritalanıp vatandaşın da bilgisine açılabilir çalışmalar. Avrupa´da bu tür çalışmalar var. Bu anlamda örnek teşkil etsin diye bir veri tabanı oluşturduk" dedi.

ÇEVRESEL FAKTÖRLER KANSERDE ETKİLİ

Kanserde somut olarak "Şu neden oluyor, bunun etkisi büyük" denilemediğini belirten Prof. Dr. Yomralıoğlu, " Birçok faktör var. Çevresel faktörlerden sözediliyor. Su kaynakları, hava, bitki örtüsü, üzerinde yaşadığınız toprak etkili olabiliyor. Faktörleri toplayarak çalışmamızı yaptık. Gözle görülür kanser vakalarından dolayı ölüm oranları arttı. Daha sık ölüm haberlerini duymaya başladık. Biz bölgemizdeki hastanelere, başhekimlerle yaptığımız kontaktaki rakamlar resmi. 15 binin üzerinde rakama eriştik. Kanser teşhisi konmuş hastalara ulaştık. Adres tespiti yapılamayan veriler de olabilir" şeklinde konuştu.

Kanserin dünyada artan bir hastalık olduğunu dile getiren Prof. Dr. Tahsin Yomralıoğlu, " Bilim insanı veriyle konuşur. Biz radyaktif ölçüler yaptırdık. Kanser etkisi olabilecek önemli unsurlardan biri. Fizikçi arkadaşların çalışmalarında dünya standartlarının üzerine çıkmıyor gününmüzde. 5 yıl sonra da yaparsak değişim var mı yok mu izleme imkanımız olabilir.

Bu çalışma bir yıl önce bitmiş bir çalışma. Bölgede dikkatimizi çeken bir enerji nakil hattı söz konusu. Bu bölgeyle ilgili topladığımız verilere göre, yerleşim alanlarının altından geçen yerlerde kanser vakaları anlamlı. Bu bölgelere dikkat edilmeli. Bölgede su kaynakları fazla. Yaylalar fazla. Sularda ağır metallerin yüksek olduğunu gördük. Bunlar da bir risk. Arsenik değeri dünya standartlarının üzerinde görünüyor" şeklinde bilgi verdi.

TRABZON ÖNE ÇIKIYOR

Yerleşim yerleri ve vadi boylarının Karadeniz´de tehlikeli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yomralıoğlu, "Trabzon daha öncelikli diğer iller arasında. 100 bin nüfuslu yerlerde 200-300 bin rakam normal diyorlar. Ama ilçe ve köy bazına indirdiğimizde rakamları bazı il ve ilçeler öne çıkıyor. Yapılması gereken yoğun olan bölgelere daha detaylı çalışmalarla yaklaşmak gerek. Bu çalışmada da gördüğümüz eksikliklerden biri adres tanımlama noktasında sorun olması. Büyük yerlerde hastaların kayıtları tutuluyor. Bazı bölgelerde kayıt tutulmuyor. Bu konuda hassas davranılmalı.

Biz kanserle ilgili verileri birarada tutacak bir model ortaya koyduk. Bunun yaygınlaştırılması gerek. Bu yapılabilir. Bu konuyla ilgili biz de daha geniş bir çalışma yapmak istiyoruz. Halka bilgileri açmadık. Raporumuzu TÜBİTAK´a teslim ettik. Yetkililer bu sonuçları nasıl kullanır nasıl değerlendirir onların takdirine bağlı" diye konuştu.

 ARAŞTIRMADA ÇIKAN İLGİNÇ SONUÇLAR

 * Kanser yoğunluğunda Trabzon birinci sırada. Trabzon´un ardından Gümüşhane, Rize ve Artvin, Giresun ve Bayburt geliyor.

 * Karadeniz´de güney ve doğu yamaçlarda yaşayanlarda deri kanseri daha çok görülüyor.

* Diğer yamaçlarda ve daha çok 250 metre arazi rakımının altında yaşayanlarda mide, kalın barsak ve prostat kanseri vakaları görülüyor.

 * Akciğer vakalarının tarımsal alanlarda yoğun olduğu, radon gaz ölçüm değerlerinin yüksek olduğu bölgelerde ise akciğer ve deri kanserlerinin diğer bölgelere oranla daha yoğun olduğu tespit edildi. Kayaç türü volkanik olan bölgelerde mide ve meme kanserinin, granitoid olan bölgelerde ise mide kanserinin daha yüksek olduğu da araştırmanın ortaya koyduğu bir başka sonuç oldu