Batı’nın Afrika’da bıraktığı en derin iz: Hollanda’nın kölelik geçmişiyle yüzleşme süreci
Amsterdam – 2 Aralık 2025 | Güncelleme: 2 Aralık 2025
Avrupa’nın sömürgeci geçmişinin en karanlık sayfalarından biri olan transatlantik köle ticareti, Afrika’dan zorla koparılan milyonlarca insanın trajedisini beraberinde getirdi. Bu süreçte Hollanda da yaklaşık iki buçuk asır boyunca aktif rol oynayan başlıca Avrupa güçlerinden biri oldu.
Hollanda’nın “Altın Çağı”nın gölgesinde köle emeği
-
yüzyılda deniz ticaretinde küresel bir güç haline gelen Hollanda, Batı Afrika ve Karayipler’de kurduğu kolonilerle transatlantik köle ticaretinin merkez aktörlerinden biri haline geldi.
Amsterdam, Rotterdam ve Middelburg limanlarından kalkan gemiler, Gana kıyılarındaki Elmina Kalesi ve Goree Adası üzerinden binlerce Afrikalıyı zorla Karayip adalarına ve Güney Amerika’daki Hollanda kolonilerine taşıdı.
Hollanda Batı Hindistan Şirketi (WIC), 1621-1739 yılları arasında on binlerce Afrikalının köleleştirilmesinde kilit rol oynadı. Tarihçilere göre, Hollanda’nın sömürge döneminde yaklaşık 600 binden fazla Afrikalı, Surinam, Curaçao, Aruba ve Sint Maarten gibi kolonilere zorla götürüldü.
Ekonomik kazançların bedeli: İnsanlık trajedisi
Köle emeği, 17. ve 18. yüzyıllarda Hollanda’nın zenginleşmesinde belirleyici oldu.
Curaçao üzerinden Avrupa’ya taşınan şeker, kahve, kakao ve tütün ürünleri, Hollanda ekonomisine büyük katkı sağladı. Ancak bu refah, milyonlarca Afrikalının özgürlüğü, ailesi ve hayatı pahasına inşa edildi.
Yalnızca Atlantik yolculuğunda yaklaşık 1,8 milyon kişi hayatını kaybederken, Afrika’nın batı kıyılarında sayısız köle limanı ölüm kamplarına dönüştü.
Kölelik kaldırıldı ama etkileri sürüyor
Hollanda, 1863 yılında resmi olarak köleliği kaldırsa da, Surinam ve Karayip kolonilerindeki köleleştirilmiş kişiler fiilen ancak 1873 yılında özgürlüklerine kavuşabildi.
Bu gecikme, Afrika kökenli topluluklar üzerinde kalıcı sosyoekonomik izler bıraktı.
Kral Willem-Alexander’dan resmî özür
2023 yılında Hollanda Kralı Willem-Alexander, ülkesinin kölelik geçmişi nedeniyle resmî özür dileyerek “tarihi bir adım” attı.
Kral, “Kölelik insanlık tarihinin en derin yaralarından biridir. Hollanda Krallığı bu utanç verici dönemin sorumluluğunu kabul ediyor” ifadelerini kullanmıştı.
Başbakan Mark Rutte de 2022 yılında benzer bir özür açıklaması yaparak, kölelik döneminin Hollanda tarihinin ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulamıştı.
Amsterdam ve Rotterdam tazminat tartışmalarında öncü
Amsterdam Belediyesi 2021’de kölelik geçmişinden dolayı resmî özür dilemiş, ardından Rotterdam ve Utrecht belediyeleri de aynı yönde adımlar atmıştı.
Bazı Hollandalı siyasetçiler, köle ticaretinin etkilediği topluluklara yönelik tazminat veya sosyal destek fonları oluşturulması gerektiğini savunuyor.
Kölelik mirasıyla yüzleşme çabaları
Bugün Hollanda’da “Keti Koti (Zincirlerin Kırıldığı Gün)” adıyla her yıl 1 Temmuz’da köleliğin kaldırılışı anılıyor.
2023 yılı, Hollanda hükümeti tarafından resmen “Kölelik Anma Yılı” ilan edilmişti. Bu kapsamda ülke genelinde müzeler, eğitim kurumları ve yerel yönetimler, sömürge geçmişine ilişkin farkındalık kampanyaları düzenledi.
Tarihçiler, bu adımların önemli olduğunu ancak kölelik mirasının toplumsal eşitsizlikler, ırkçılık ve ekonomik farklılıklar şeklinde halen hissedildiğini vurguluyor.
©TURKİNFO.NL
#Hollanda #Kölelik #Afrika #Tarih #KetiKoti #WillemAlexander #Sömürgecilik #HollandaTarihi #KöleTicareti #Amsterdam
Yorumlar
Kalan Karakter: