Rutte’den NATO’ya Sert Çağrı: Savunma Harcamaları %5'e Yükselmeli!
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Reuters haber ajansına konuşan kaynaklara göre, Atlantik İttifakı üyesi ülkelerin savunmaya ilişkin harcamalarını gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYİH) %5'ine çıkarmalarını önerdi. Mevcut hedef oran ise %2 seviyesinde bulunuyor.
Reuters’a göre, Rutte’nin önerdiği %5’lik hedef iki bölümden oluşuyor: %3,5’luk kısım doğrudan savunma harcamalarına ayrılacak, %1,5’luk kısım ise siber güvenlik gibi savunmanın dolaylı olarak faydalandığı alanlara, ya da askerî birliklerin taşınması için önem taşıyan yol ve köprülerin iyileştirilmesine harcanacak.
Rutte'nin bu adımı, ABD Başkanı Donald Trump’ın talebiyle Avrupa ve Kanada'nın mevcut imkânları arasındaki farkı kapatmaya yönelik bir girişim gibi görünüyor.
Onlarca Milyar Avroluk Ekstra Harcama
Trump, uzun yıllardır birçok NATO ülkesinin %2 hedefini tutturamamasından şikayetçi. ABD, NATO bütçesinin büyük bölümünü karşılıyor. Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırganlığı nedeniyle NATO içinde zaten bir süredir hedef oranların yükseltilmesi tartışılıyordu. Rutte geçen yıl, savunma harcamalarının %3'ün üzerine çıkarılmasını önermişti.
Ancak Trump, bu yılın başında çıtayı daha da yükseltti: Harcama hedefinin %5’e çıkmasını talep etti. Bu da, Hollanda gibi ülkelerin savunma bütçelerini onlarca milyar avro artırması gerektiği anlamına geliyor.
Özellikle Güney Avrupa ülkeleri, böyle bir artışı karşılayamayacaklarını belirtiyor. Ayrıca, savunma sanayisinin bu ani talep artışına hazır olup olmadığı da tartışma konusu.
Kritik Kararlar Yolda
Haziran ayında Lahey'de yapılacak NATO Zirvesi'nde bu konuda önemli kararlar alınacak. Diplomatlar, Trump'ın diğer üye ülkeler savunma harcamalarını artırmazsa zirveye katılmama tehdidinde bulunduğunu belirtiyor.
Amerikalı yetkililerin bu şekilde müttefiklerini baskı altına almaya çalıştığı düşünülüyor. NATO'nun en güçlü üyesinin liderinin yokluğu, zirvenin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açabilir.
NATO Muhabiri Kyia Hekster'in Değerlendirmesi:
"Rutte, Trump’ın %5 talebine bu şekilde yanıt vermeye çalışıyor. Zirveye iki aydan az bir süre kaldı ve müzakereler şimdiden başlamış durumda. NATO'daki diplomatlar, Trump’ın zirveye katılıp katılmayacağı konusunun son dakikaya kadar belirsiz kalacağını düşünüyor. Amerikan Başkanı, diğer müttefiklere baskı uygulamak için kendi varlığını koz olarak kullanıyor.
Trump’ın memnun kalmaması durumunda, zirveye Başkan Yardımcısı Vance'ı gönderebileceği ve zirvenin süresinin kısaltılabileceği konuşuluyor. Kısa toplantılar, tartışma riskini de azaltabileceği için tercih ediliyor."
Avrupa’dan Bir Nefes Aralığı
Avrupa Birliği, NATO'ya üye Avrupalı ülkelere bir miktar esneklik sunuyor. Üye devletler, dört yıl boyunca bütçe açıklarını GSYİH’larının %4,5’ine kadar çıkarabilecek. Normalde bu oran %3'ü geçemiyor.
Ancak bu ilave %1,5’luk açık, yalnızca savunma harcamalarına ayrılmak zorunda. Şu anda 27 AB ülkesinden 16’sı bu düzenlemeden yararlanmak istiyor.
Hollanda'nın Tutumu
NATO Muhabiri Kyia Hekster’e göre, Hollanda bu ek borçlanma imkânından yararlanmak istemiyor. Savunma harcamalarını artırma konusunda istekli olduklarını belirten yetkililer, önce NATO Zirvesi’nden çıkacak normları görmek istiyor. Ancak, harcama artırımı kararı alınırsa, bu kaynak eğitim veya sağlık gibi diğer alanlardan kesilerek sağlanacak. Bu da süreci son derece hassas bir hale getiriyor.
İlginç bir detay ise şu: Hollanda, zirveye ev sahipliği yapacak olmasına rağmen, henüz kendi savunma harcamaları konusunda kesin bir karar vermiş değil. Oysa ev sahibi olarak diğer ülkelere örnek olması beklenirdi.
©TURKİNFO.NL
Yorumlar
Kalan Karakter: