"Türkiye'de tutuklanan birinin Avrupa'da izlenmemesi kabul edilemez"

Belçika’nın başkenti Brüksel’deki havaalanı ve metro istasyonunu hedef alan terör saldırılarını gerçekleştiren canlı bombalardan biri olan İbrahim el Bakraoui konusunda Türkiye'nin uyarı yapmasına rağmen El Bakraoui'nin Avrupa'da takibe alınmaması Avrupa'nın istihbarat çalışmalarında ve Türkiye'yle işbirliğinde yetersiz kalmasına yönelik eleştirilere sebep oldu.

Türkiye, El Bakraoui’yi geçen sene 14 Temmuz’da Amsterdam’daki Schiphol Havaalanı’na gelen uçağa bindirerek, sınır dışı ettiğini bildirmiş, sonrasında Ankara’daki Hollanda Büyükelçiliği'ne konuyla ilgili bir bilgi notu gönderdiğini açıklamıştı.

Hollanda Güvenlik ve Adalet Bakanı Ard van der Steur ise konuyla ilgili geçtiğimiz gün parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisi’ne gönderdiği yazıda bu bilgiyi doğrulamış ve "o tarihte hakkında arama kararı bulunmayan El Bakraoui’yle ilgili bir girişimde bulunmadık" şeklinde açıklama yapmıştı.

Hollanda ve Belçika'nın Türkiye'den gelen bilgi doğrultusunda harekete geçmemesini AA muhabirine değerlendiren uzmanlar, Avrupa'da istihbarat servislerinde dışarıdan gelen bilgilerin değerlendirilmesi konusunda yetersizliğe dikkati çekti.

- "Dışarıdan gelen bilgilerin doğru analiz edilmesi lazım"

Avrupa istihbarat kuruluşlarının dış kaynaklardan çok sayıda bilgi aldığını fakat bu bilgilerin doğru analizini yapmakta yetersiz kaldığını savunan Londra merkezli Ortak Güvenlik için Küresel Merkez Araştırma Merkezi Kıdemli Analisti Eelco Kessels, "Dışarıdan gelen bilgilerin doğru analiz edilmesi lazım. İstihbarat birimleri hangi bilginin daha değerli olduğu konusunda eleme yapmalı" değerlendirmesinde bulundu.

Herhangi bir bireyin şüpheli görülüp takibe alınmasının arkasında birçok faktör olduğunu belirten Kessels, Avrupa'daki istihbarat ağlarının özellikle Avrupa'dan Suriye ve Irak'a giden kişilerin bu ülkelerde yaptıkları hakkında çok kısıtlı bilgiye sahip olduğunu ve tehlike seviyesini her zaman yeterince algılayamadığını savundu.

Kessels, aynı zamanda El Bakraoui konusunda Belçika ve Hollanda istihbaratlarının Türkiye ile çelişen bilgiler edinip harekete geçmemiş olabileceğinin de ihtimaller arasında yer aldığını söyledi.

Avrupa Dostları Araştırma Merkezi Müdür Yardımcısı Pauline Massart ise özellikle Belçika istihbaratında kapasite meselesinin ciddi bir sorun olduğuna vurgu yaparak, insan ve mali kaynaklardaki eksikliğe dikkati çekti.

Belçika'nın şimdiye kadar terörle mücadeleyi bir öncelik olarak görmediğini belirten Massart, bu ülkenin saldırılardan sonra Avrupalı ortakları ve Türkiye ile daha yoğun şekilde iletişim kuracağı yorumunda bulundu.

- "Türkiye'de tutuklanan birinin Avrupa'da izlenmemesi kabul edilemez"

Türkiye'nin El Bakraoui uyarılarının Hollanda ve Belçika tarafından ciddiye alınması konusunda şüpheler olduğunun altını çizen Massart, "Türkiye'de tutuklanan birinin AB'de izlenmemesi kabul edilemez. Türkiye'den gelen bilgi doğrultusunda Belçika ve Hollanda'nın harekete geçip geçmediğini sorguladığımızda iki ülkenin gerekeni yapmadığı belli oluyor" şeklinde konuştu.

Kessels ise Türkiye ile Avrupa arasındaki ilişkinin yaşanan mülteci krizi doğrultusunda siyasi çıkarlar üzerinden ilerlemesini eleştirerek, "Türkiye'den gelen bilgilerin ciddiye alınması gerekiyor. İki taraf arasındaki işbirliği siyasi çıkar çerçevesinden kurtarılmalı ve istihbarat servislerinin ortak çalışma yapması için müsait ortam oluşturulmalı" yorumunda bulundu.

- "Avrupa ortak istihbaratı fikri naif"

Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker tarafından saldırılar sonrası gündeme getirilen "Avrupa Güvenlik Birliği" ve ortak istihbarat ağı projesini de değerlendiren uzmanlar, Avrupa'nın kendi "ortak istihbarat ağını" kurma çabasını "gerekli fakat naif" bir fikir olarak yorumladı.

Tüm Avrupa'yı kapsayacak bir istihbarat servisinin insan hakları ve yasal düzenlemelere uyma ihtimalinin düşük olduğuna vurgu yapan Kessels, "İstihbarat, halen ulusal egemenlik kapsamında ele alınan bir alan ve bilgi paylaşımı ülkeler arasında yüksek düzeyde güven gerektiriyor. Böyle bir güvenin halihazırda bulunduğunu düşünmüyorum" şeklinde konuştu.

Avrupa ülkeleri arasında çok spesifik konular dışında sürekli bilgi paylaşımının olmadığına dikkati çeken Massart, ülkelerin istihbarat ve milli güvenlik alanındaki güçlerini ortak bir kuruma devretme fikrine karşı çıkacakları değerlendirmesinde bulundu.